ျမန္မာ့စကားပုံတစ္မ်ဳိးျဖစ္တဲ့ "အရြက္မွာ လက္ဖက္"

လက္ဖက္ဆုိတာ ကၽြန္ေတာ္တို႔ ရင္းႏွီးေနျပီးသား၊ သိရွိျပီးသားပါ။ သူ႕ရဲ႕ အသံုး၀င္မႈကေတာ့ မ်ားျပားလွပါတယ္။ လက္ဖက္ရည္ခ်ိဳ၊ ေရေႏြးၾကမ္း၊ အခ်ိဳ႕ေဒသ အေခၚအေ၀ၚ အခါးေရၾကမ္းႏွင့္ လက္ဖက္သုပ္စားသံုးမႈ၊ ေသာက္သံုးမႈ ေတြကလညး္ ျမန္မာတုိ႔ရဲ႕ ေန႔စဥ္ လူေနမႈဘ၀မွာ အေရးပါလွပါတယ္။ တစ္ခါစိုက္ပ်ိဳးရင္ ႏွစ္ရွည္အက်ိဳးခံစားခြင့္ ရွိသလို သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ထိန္းသိမ္းေရးကို အေထာက္အကူျပဳပါတယ္။

လက္ဖက္စတင္သံုးစြဲမႈႏွင့္ ပတ္သတ္တဲ့ ရာဇ၀င္ (Legend) ေတြကလညး္ အမ်ားၾကီး ရွိလွပါတယ္။ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ ႏိုင္ငံရဲ႕ အေရွ႕ဘက္မွာ ရွိတဲ့ တရုတ္ႏိုင္ငံမွာေတာ့ ေရွးေခတ္ ရွင္ဘုရင္တစ္ပါးေတာလည္ထြက္ရင္း လက္ဖက္ပင္ေအာက္မွာ ေရေႏြးအုိးတည္ထားစဥ္ လက္ဖက္႐ြက္ေျခာက္ေၾကြက်ကာ ေရေႏြးအိုးထဲ ၀င္သြားျပီးေနာက္ ထုိေရေႏြးကို ဘုရင္ေသာက္မိရာမွ တစ္မူထူးျခားေသာ အရသာကုိ သတိထားမိခဲ့ပါတယ္။ ထုိအခ်ိန္မွစ၍ ေရေႏြးတြင္ လက္ဖက္ေျခာက္႐ြက္ခတ္ေသာက္ေသာ ဓေလ့စတင္ခဲ့သည္ဟု ေျပာဆုိေရးသားၾကပါတယ္။

ေနာက္ပံုပမာတစ္ခုကေတာ့ အိႏိၵယႏိုင္ငံမွာ တရားက်င့္တဲ့ ရဟန္းတစ္ပါးက တရားက်င့္ၾကံအားထုတ္ေနစဥ္ အိပ္ငိုက္လာသျဖင့္ အိ္ပ္ခ်င္ေျပေစရန္ အနီးရွိ သစ္႐ြက္ကို လွမ္းယူ၍ ၀ါးမိရာမွ အိပ္ခ်င္ေျပသြားသျဖင့္ တရားကို ဆက္လက္ အားထုတ္ႏိုင္ခဲ့တာက အစျပဳလို႕ လက္ဖက္စားသံုးမႈ စတင္ခဲ့တယ္လုိ႔ ဆုိစမွတ္ ျပဳၾကျပန္ပါေသးတယ္ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ လက္ဖက္စားသံုးမႈႏွင့္ ေရေႏြးၾကမ္းေသာက္သံုးမႈ ဘယ္အခ်ိန္က စတင္ခဲ့တယ္လို႔ မသိရေပမယ့္ ေရွးျမန္မာမင္းမ်ား လက္ထက္တြင္ လက္ဖက္ပြဲေတာ္တည္သည့္ အေၾကာင္းကိုေတာ့ ဖတ္ရဖူးပါတယ္။

ကမၻာမွာ လက္ဖက္စိုက္ပ်ိဳးတဲ့ ႏိုင္ငံမ်ားမ်ား မရွိပါဘူး၊ လက္ဖက္စိုက္ပ်ိဳးတဲ့ ႏိုင္ငံမ်ားကေတာ့ တရုတ္၊ အိႏိၵယ၊ အင္ဒိုနီးရွား၊ သီရိလကၤာ၊ ထုိင္းႏိုင္ငံေျမာက္ပိုင္း၊ ျမန္မာ၊ ကိုးရီးယား၊ ဂ်ပန္၊ လာအို၊ ဗိီယက္နမ္တုိ႔ ျဖစ္ၾကပါတယ္။ လက္ဖက္စိုက္ပ်ိဳးျပီး ျပည္ပသို႔ စီးပြားျဖစ္တင္ပို႕ ေရာင္းခ်ေနေသာ ႏိုင္ငံေတြကေတာ့ အလြန္နည္းပါတယ္။ အိႏိၵယ၊ တရုတ္၊ အင္ဒိုနီးရွား၊ သီရိလကၤာႏိုင္ငံတုိ႔ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ လက္ဖက္ထြက္ရွိမႈႏွင့္ အတူ လက္ဖက္သံုးစြဲမႈကလည္း ကမၻာတစ္၀ွမ္းမွာ ျမင့္မားလာ ေနပါတယ္။ ႏိုင္ငံတကာမွာေတာ့ လက္ဖက္သံုးစြဲမႈမွာ အခ်ိဳေျခာက္ (Black tea) ႏွင့္ အၾကမ္းေျခာက္ (Green tea) လို႔ ႏွစ္မ်ိဳးေတြ႕ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ တရုတ္ႏိုင္ငံမွာေတာ့ လက္ဖက္ကို တုိင္းရင္း႐ုိးရာေဆးအျဖစ္လညး္ သံုးစြဲၾကပါတယ္။ အိႏိၵယႏိုင္ငံမွာ လက္ဖက္ေျခာက္ကို ဟင္းခတ္အေမႊးအၾကိဳင္မ်ားႏွင့္ ေရာေႏွာ သံုးစြဲေလ႔ရွိၾကပါတယ္။ ကမၻာမွာ တရုတ္ႏိုင္ငံကို အၾကမ္းေျခာက္ (Green tea) ႏွင့္ ယွဥ္တြဲ၍ ျမင္ၾကသလုိ၊ အိႏိၵယႏိုင္ငံကို အခ်ိဳေျခာက္ (Black tea) ႏွင့္ ယွဥ္တြဲ၍ ႐ႈ႕ျမင္ၾကပါတယ္။ အေနာက္ႏိုင္ငံေတြရဲ႕ ယဥ္ေက်းမႈမွာေတာ့ Tea Party က အထင္ကရပါပဲ။

ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ လက္ဖက္စားသံုးမႈက ကမၻာ့ႏိုင္ငံမ်ားႏွင့္ ကြဲျပားျခားနားလွပါတယ္။ လက္ဖက္ရည္ဆုိင္ ယဥ္ေက်းမႈႏွင့္အတူ အခ်ိဳေျခာက္ (Black tea) သံုးစြဲမႈ ရွိသလို၊ အၾကမ္းေျခာက္ (Green tea) အခါး ေရေႏြးၾကမး္ေသာက္သံုးမႈလည္း ရွိပါတယ္။ လက္ဖက္စို စားသံုးမႈကလညး္ အလြန္က်ယ္ျပန္႔ပါတယ္။

ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ အျမင့္ေပ (၆၀၀၀) ၀န္က်င္ရွိတဲ့ ကုန္းျမင့္ေဒသမ်ားမွာ လက္ဖက္စိုက္ပ်ိဳးၾကပါတယ္။ သဘာ၀လက္ဖက္ပင္မ်ားမွာ အျမင့္ (၃) ေပ မွ ေပ (၁၀) အထိ ျမင့္မားၾကပါတယ္။ လူတုိ႔က အခက္အလက္ႏွင့္ အရြက္မ်ား ေ၀ေ၀ဆာဆာထြက္ရွိေစရန္ ခုတ္ထစ္ျပဳျပင္ေပးျခင္းျဖစ္လို႔ ယေန႔လက္ဖက္ပင္မ်ားကို လူတစ္ရပ္သာသာ ျမင္ေတြ႕ေနၾကရတာျဖစ္ပါတယ္။ လက္ဖက္႐ြက္သစ္ေ၀ခ်ိန္ကေတာ့ ဧျပီလပါပဲ။ ဧျပီလ သၾကၤန္မိုးမ႐ြာခင္ ခူးဆြတ္ရရွိေသာ လက္ဖက္ကို အေကာင္းစား ေ႐ႊဖီဦး မိုးလြတ္လက္ဖက္ေျခာက္ရယ္လုိ႔ တင္စားေခၚဆုိၾကျပီး မိုးလြတ္ လက္ဖက္ေျခာက္ကို ေစ်းေကာင္းေပး၍ ၀ယ္ယူသံုးစြဲၾကရပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ လက္ဖက္စိုက္ပ်ိဳးေသာ ေဒသ အမ်ားအျပား ရွိပါတယ္။ အထင္ရွားဆုံးလက္ဖက္ထြက္ရွိတဲ့ေဒသမွာ နမ့္ဆန္ေဒသ ျဖစ္ပါတယ္။ ျမန္မာႏူိင္ငံရဲ့လက္ဖက္ျမိဳ႔ေတာ္ဟု တင္စားေခၚျခင္းခံခဲ့ရတဲ့ေဒသလည္းျဖစ္ပါတယ္။ ထုိေဒသမွာထြက္ရွိေသာ လက္ဖက္ေျခာက္ေတြဟာ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ နာမည္ေက်ာ္ လူၾကိဳက္မ်ားလွပါတယ္။ အဲဒီနမ့္ဆန္ျမိဳ႔မွာ တအာင္း(ပေလာင္) လူမ်ဳိးေတြ အမ်ားဆုံးေနထုိင္လွ်က္ရွိျပီး လက္ဖက္ကုိ မိရုိးဖလားအသက္ေမြး၀မ္းေက်ာင္းအျဖစ္ လုပ္ကိုင္စားေသာက္ခဲ့ပါတယ္။ က်န္တဲ့အျခားထြက္ရွိတဲ့ေဒသေတြ မွာေတာ့ နမ့္ခမ္းေဒသ၊ ကိုးကန္႔ေဒသ၊ ပင္ေလာင္းေဒသ၊ ကေလာေအာင္ပန္းေဒသႏွင့္ ခ်င္းျပည္နယ္တုိ႔ျဖစ္ပါတယ္။

လက္ဖက္ေျခာက္ကုိ အျခားရနံ႔ရွိေသာအရာမ်ားႏွင့္ ေရာေႏွာ၍လည္း သံုးစြဲေလ႔ ရွိၾကပါတယ္။ ဥပမာ- ေကာက္ညွင္းဆန္ႏွင့္ လက္ဖက္ေျခာက္ေရာ၍ ေလွာ္ထားေသာ လက္ဖက္ေျခာက္ကို ေရေႏြးတြင္ ခတ္၍ အသံုးျပဳပါက မူရင္းလက္ဖက္ေျခာက္ရန႔ံ မပ်က္ယြင္းသလုိ ေကာက္ညွင္းန႔ံ တသင္းသင္းႏွင့္ ေသာက္ရသူအဖို႔ အလြန္အရသာရွိလွပါတယ္။ ကၽြႏ္ုပ္တုိ႔ ႏိုင္ငံမွာ ေတာင္ေပၚ၊ ေျမျပန္႔ပါမက်န္ ေဒသမေ႐ြး၊ ေနရာမေ႐ြး ဧည့္သည္ကို အိမ္ရွင္က လက္ဖက္ေျခာက္ရန႔ံေမႊးျမေသာ ေရေႏြးၾကမ္း၀ိုင္းျဖင့္ ေႏြးေထြးစြာ ဧည့္ခံ၍ ေလာက၀တ္ျပဳတာ ယဥ္ေက်းမႈအစဥ္အလာတစ္ခုပါ။ အျခားေသာ အန႔ံေမြးမ်ားျဖင့္လညး္ လက္ဖက္ေျခာက္ျဖင့္ တြဲစပ္ အသံုးျပဳၾကပါတယ္။

လက္ဖက္စိုႏွင့္ ပတ္သတ္၍ ရွမ္းျပည္နယ္ေျမာက္ပိုင္း နမ့္ဆန္ျမိဳ႕နယ္ ဇယန္းေက်း႐ြာမွ ထြက္ရွိေသာ လက္ဖက္စိုကေတာ့ လူၾကိဳက္မ်ား နာမည္ေက်ာ္ၾကားလွပါတယ္။ ခူးျပီးသား လက္ဖက္႐ြက္ႏုမ်ားကို ပီနံအိတ္ထဲသို႔ သိပ္ထည့္ျပီး ေျမက်င္းထဲမွာ (၈) လ မွ (၁၁) လၾကာ ဖိသိပ္ျပီးေနာက္ လက္ဖက္စို အျဖစ္ ထုတ္လုပ္ေရာင္းခ်ၾကတယ္လို႔ သိရပါတယ္။ လက္ဖက္သုပ္ဟာ ျမန္မာ့႐ိုးရာစားစရာတစ္ခုပါ။ ယခုအခါ ႏိုင္ငံျခားသား ကမၻာလွည့္ခရီးသည္မ်ား အၾကားမွာ လက္ဖတ္သုပ္ဟာ ျမန္မာ့႐ုိးရာစားစရာတစ္ခု အျဖစ္လညး္ တေျဖးေျဖး ေရပန္းစားလို႔ ေနပါျပီး လက္ဖက္သုပ္၏ ထူးကဲေသာ အရသာကိုလည္း စားဖူးသူတိုင္း သိၾကတယ္ မဟုတ္ပါလား။

ကံဆုိုးစြာျဖင့္ ၂၀၀၉ ခုႏွစ္မွာ လက္ဖက္မွာ ဓါတုေဆးေတြပါ၀င္ေနတယ္ဆုိျပီး နအဖေတြက အဆင္အျခင္မဲ့၊ ပညာေပးမွဳမရွိဘဲ ခ်က္ခ်င္း ကုန္သည္ေတြဆီကုိ လက္ဖက္ေတြ အတင္းအဓမၼသိမ္းဆည္းျပီး အေရာင္းအ၀ယ္ပိတ္ပင္ခဲ့ပါတယ္။ ဤလုပ္ရပ္ေၾကာင့္ လက္ဖက္ကို အဓိကမွီခုိအားထားလုပ္ကုိင္စားေသာက္ ၾကတဲ့ တအာင္း(ပေလာင္) လူမ်ဳိးေတြဟာ ဒုကၡအတိ ေရာက္ခဲ့ရပါတယ္။ မဆီမဆုိင္း ရုိးသားစြာလက္ဖက္ကုိလုပ္ကိုင္စားေသာက္ခဲ့ၾကတဲ့ လက္ဖက္ျခံပုိင္ရွင္ေတြကုိ အျပစ္ပုံခ်ေနခဲ့တာ အင္မတန္းမွ ၀မ္းနည္းစရာေကာင္းလွပါတယ္။

ေရေႏြးၾကမး္ ေန႔စဥ္ေသာက္သံုးျခင္းဟာ အဆီဓါတ္ကို ေလွ်ာ့ခ်ေပးျပီး၊ ဆီးခ်ိဳေရာဂါ၊ ကင္ဆာေရာဂါ၊ ႏွလံုးေရာဂါတို႔ ကင္းေ၀းေရးကိုလညး္ အေထာက္အကူျပဳတယ္လို႔ ေဆးသိပၸံ ပညာရွင္မ်ားက ဆုိပါတယ္။ ေရေႏြးၾကမ္းကို ေန႔စဥ္ေသာက္သံုးျခင္းဟာ က်န္းမာေရးကို မ်ားစြာ အေထာက္အကူျပဳမွာကေတာ့ အေသအခ်ာပါပဲ။

ကဲ-သူငယ္ခ်င္းတုိ႔ေရ- လက္ဖက္ကို သုံးေဆာင္ဖုိ႔မေမ့ၾကနဲ႔ေနာ္။