အစိုးရျငိမ္းခ်မ္းေရးစာခ်ဳပ္တြင္ပဋိပကၡကို ေဖၚျပပံု လြဲေခ်ာ္ျခင္း

အစိုးရအဆိုျပဳစာခ်ဳပ္၏ ေခါင္းစဥ္တြင္ “ျပည္ေထာင္စု သမၼတ ျမန္မာႏိုင္ငံေတာ္ႏွင့္ လက္နက္ကိုင္တိုင္းရင္းသား အဖြဲ႔အစည္းမ်ားအၾကား ------- သေဘာတူစာခ်ဳပ္” ဟု ေဖၚျပထားသည္။ ယင္းမွာဥပေဒသေဘာအရ လြဲေခ်ာ္ေနပါသည္။ “ႏိုင္ငံေတာ္” ဟူသည့္ ေ၀ါဟာရ ပါရွိေသာေၾကာင့္ျဖစ္သည္။ ျပည္တြင္းစစ္တြင္ ဘက္နွစ္ဘက္ရွိသည္။ တဘက္တြင္ အာဏာရအစိုးရျဖစ္၍ အျခားတဘက္တြင္ (တိုင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္ အဖြဲ႔အစည္းမ်ား အပါအ၀င္) အစိုုးရကိုဆန္႔က်င္ တိုက္ပြဲ၀င္ခဲ့သည့္ လက္နက္ကိုင္ေတာ္လွန္ေရး အဖြဲ႔အစည္းမ်ားျဖစ္သည္။ ၄င္းတို႔သည္ႏိုင္ငံေတာ္ကို ဆန္႔က်င္ေနျခင္း မဟုတ္။ အစိုးရကို ဆန္႔က်င္တိုက္ပြဲ၀င္ခဲ့၊ ၀င္ေနျခင္းသာျဖစ္သည္။

ႏိုင္ငံတကာ ဥပေဒအရ ႏိုင္ငံ (State) ဟူရာတြင္ လူထု၊နယ္ေျမ၊ အစိုးရႏွင့္ အခ်ဳပ္အျခာအာဏာတို႔ ပါ၀င္သည္။ လက္နက္ကိုင္ ေတာ္လွန္ေရးအဖြဲ႔အစည္းမ်ားသည္ သက္ဆိုင္ရာ မိမိတို႔လူထုကို မိမိတို႔ ဆန္႔က်င္ေနျခင္း မဟုတ္။ နယ္ေျမကိုေသာ္ လည္းေကာင္း၊ အခ်ဳပ္အျခာအာဏာကိုေသာ္ လည္းေကာင္း ဖ်က္ဆီးေနျခင္း မဟုတ္။ ၄င္းတို႔ သည္ မိမိတို႔၏ လူထုနွင့္လည္းေကာင္း၊နယ္ေျမႏွင့္လည္းေကာင္း၊ (လူထုထံမွ ဆင္းသက္လာေသာ) အခ်ဳပ္အျခာ အာဏာႏွင့္ လည္းေကာင္း ပဋိပကၡျဖစ္ေနျခင္း မဟုတ္။ အုပ္စိုးသူ အစိုးရ အဆက္ဆက္နွင့္သာ ပဋိပကၡ ျဖစ္ေနျခင္း ျဖစ္သည္။
ႏိုင္ငံေတာ္ဟူေသာ အမည္ကို အသံုးျပဳၿပီးစာခ်ဳပ္ရန္မွာ ႏိုင္ငံတကာ ဥပေဒအရ ႏိုင္ငံတႏိုင္ငံႏွင့္ အျခားတႏိုင္ငံအၾကား (သို႔ မဟုတ္)နုိင္ငံအမ်ားအၾကား ခ်ဳပ္ဆိုေသာ စာခ်ဳပ္မ်ားတြင္သာ ျဖစ္သည္။ စာခ်ဳပ္စာတမ္း မ်ား ဥပေဒဆိုင္ရာဗီယင္နာ ကြန္ဗင္းရွင္း[1] ကုိ ေလ့လာႏိုင္သည္။

ယခု စာခ်ဳပ္သည္ ျမန္မာႏိုင္ငံႏွင့္ အျခားႏိုင္ငံတခုခု(သို႔မဟုတ္) ျမန္မာႏိုင္ငံျပင္ပမွ အျခားအဖြဲ႔ အစည္းတရပ္ရပ္တို႔ ခ်ဳပ္ဆိုသည့္ စာခ်ဳပ္မဟုတ္။ျမန္မာႏိုင္ငံအစိုးရႏွင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံအတြင္းမွာပင္ ရွိေနသည့္ တိုင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္ အဖြဲ႔အစည္းမ်ားအၾကားခ်ဳပ္ဆိုသည့္ စာခ်ဳပ္ျဖစ္သည္။ သို႔ျဖစ္၍ စာခ်ဳပ္၀င္ [2] မ်ားအေနျဖင့္ဘက္တဘက္တြင္ အစိုးရရွိၿပီး အျခားဘက္တဘက္တြင္ တိုင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္အဖြဲ႔အစည္းမ်ားရွိရပါမည္။ ပဋိပကၡ၏ ဘက္နွစ္ဘက္ ခ်ဳပ္ဆိုၾကသည့္စာခ်ဳပ္ ျဖစ္ပါမွလည္း စာခ်ဳပ္သည္ ဥပေဒသေဘာအရ သဘာ၀က်ပါမည္။ထိုနည္းအတိုင္းပင္ အင္ဒုိနီးရွားႏိုင္ငံ၌ အင္ဒိုနီးရွားအစိုးရႏွင့္ အာေခ်းလြတ္ေျမာက္ေရးအဖြဲ႔ (Free Aceh Movement)[3] တို႔သည္ လည္းေကာင္း၊ ျဗိတိသွ်ႏိုင္ငံတြင္ျဗိတိသွ်အစိုးရႏွင့္ ေျမာက္ပိုင္းအိုင္ယာလန္ တို႔သည္လည္းေကာင္း၊[4] ဆီအာရာလီယြန္းတြင္ဆီအာရာလီယြန္း အစိုးရႏွင့္TheRevolutionary United Front of Sierra Leone (RUF/SL) တို႔သည္ လည္းေကာင္း[5] စာခ်ဳပ္၀င္မ်ားအေနျဖင့္သေဘာတူစာခ်ဳပ္မ်ား ခ်ဳပ္ဆိုခဲ့ၾကသည္။

အစိုးရသည္ မိမိကိုယ္ကို ႏိုင္ငံ[6] ဟူ၍ ခံယူကာအေပၚစီးမွ ယူေနသမွ်ကာလပတ္လံုး ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ေဆြးေႏြးပြဲ မည္သည့္အခါတြင္မွ် မေအာင္ျမင္ႏိုင္။ ၁၉၆၃ ခုနွစ္တြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံ၌ ျပည္တြင္းၿငိမ္းခ်မ္းေရးေဆြးေႏြး ပြဲမ်ား က်င္းပခဲ့ရာတြင္ လည္း ဗို္လ္ခ်ဳပ္ေန၀င္း ေခါင္းေဆာင္သည့္ ေတာ္လွန္ေရးေကာင္စီသည္အစိုးရအေနျဖင့္သာ ေဆြးေႏြးခဲ့သည္။ ဦးသိန္းစိန္ အစိုးရသည္ မိမိကိုယ္ကို ႏိုင္ငံေတာ္[7] ဟူေသာေ၀ါဟာရကို အသံုးျပဳကာ ေဆြးေႏြးပြဲ မ်ားအား အထက္စီး မွေန၍ မခ်ဥ္းကပ္သင့္ပါ။

၂၀၁၃ ခုနွစ္ နို၀ဘၤာလ (၂) ရက္ေန႔၌ လက္မွတ္ေရးထိုး အတည္ျပဳခဲ့ၾကသည့္ လိုင္ဇာ တိုင္းရင္းသားညီလာခံ အေျခခံမူမ်ားတြင္ တန္းတူညီမွ်မႈ ဟူသည့္ အခ်က္တရပ္ပါ၀င္သည္။ ယင္းမွာ မ်က္ေမွာက္ကာလ ၿငိမ္းခ်မ္းမႈ ရွာေဖြေနသည့္ျဖစ္စဥ္မ်ားတြင္ လည္းေကာင္း၊ ေနာင္တြင္ဆက္လက္ တည္ေဆာက္သြားမည့္ ဖက္ဒရယ္ျပည္ေထာင္စု တြင္လည္းေကာင္းအက်ံဳး၀င္သည္။ မ်က္ေမွာက္တြင္ တန္းတူညီမွ်မႈ အေျခခံျဖင့္ ေဖၚေဆာင္ခြင့္ မရလွ်င္ ေနာင္တည္ေဆာက္မည့္ ဖက္ဒရယ္ျပည္ေထာင္စု ဟူသည္တြင္လည္း တန္းတူညီမွ်မႈ ဆိတ္သုဥ္းေနပါမည္။

“ႏိုင္ငံေတာ္ႏွင့္ လက္နက္ကိုင္တိုင္းရင္းသား အဖြဲ႔အစည္းမ်ားအၾကား------- သေဘာတူစာခ်ဳပ္” ဟူ၍ခ်ဳပ္ဆိုလွ်င္ ဥပေဒ သေဘာအရ အဓိပၸါယ္ေနာက္တမ်ိဳး သက္ေရာက္သြားႏိုင္သည္။ လက္နက္ကိုင္ တိုင္းရင္းသား အဖြဲ႔အစည္းမ်ားသည္ စာခ်ဳပ္စာတမ္းမ်ား ဥပေဒဆိုင္ရာ ဗီယင္နာ ကြန္ဗင္းရွင္းက အညိဳေရာင္အေနႏွင့္ သတ္မွတ္ထား ေသာနယ္ပယ္[8] အတြင္းသို႔ ေရာက္သြားႏိုင္သည္။ ယင္းမွာ “တိုင္းရင္းသားမ်ားသည္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးသေဘာ တူညီခ်က္မ်ားအား လက္မွတ္ေရးထိုးၿပီးေနာက္ ႏိုင္ငံတကာဥပေဒက အေရးထားရမည့္ အေၾကာင္းရပ္[9] အေနျဖင့္ ေတာင္းဆိုခြင့္ ရနုိင္သည္"[10] ဟူသည့္ဖြင့္ဆိုခ်က္အတြင္း အက်ံဳး၀င္သြားႏိုင္သည္။

 ႏိုင္ငံတကာဥပေဒက အေရးထားရမည့္ အေၾကာင္းရပ္ဆိုသည္မွာ ဤစာခ်ဳပ္ႏွင့္ ဆက္စပ္လွ်င္ “တိုင္းရင္းသားမ်ားသည္ လြတ္လပ္ေသာ ႏိုင္ငံနီးပါး လက္ခံစဥ္းစားရန္လိုေသာ ကိုယ္ပိုင္ျပဌာန္းခြင့္ အေနအထားမ်ိဳး ခံစားပိုင္ခြင့္ရွိသည့္ လူထုမ်ားျဖစ္သည္။” [11] ဟူ၍ပင္။ ယခုၿငိမ္းခ်မ္းေရးစာခ်ဳပ္အား“ျပည္ေထာင္စု ျမန္မာႏိုင္ငံ အစိုးရႏွင့္ လက္နက္ကိုင္ တိုင္းရင္းသား အဖြဲ႔အစည္းမ်ားအၾကား ------- သေဘာတူစာခ်ဳပ္” ဟူ၍ သာခ်ဳပ္ဆိုရပါမည္။ ယင္းသို႔မဟုတ္ပါက မလိုလားအပ္သည့္ ဥပေဒေၾကာင္း ရွဳတ္ေထြးမႈမ်ားလည္း ေပၚလာႏိုင္သည္။

ယခင္ကခ်ဳပ္ဆိုခဲ့သည့္ သေဘာတူညီခ်က္မ်ား၏ တရား၀င္မႈ ျပႆနာ
အစိုးရ၏ အဆိုျပဳစာခ်ဳပ္ စာမ်က္နွာ (၁) ပထမအပုဒ္တြင္ “ယခင္ကခ်ဳပ္ဆိုခဲ့ေသာ တည္ဆဲဥပေဒႏွင့္ မဆန္႔က်င္သည့္ သေဘာတူညီခ်က္မ်ားအား အသိအမွတ္ျပဳျခင္း၊ပိုမိုခိုင္မာေစျခင္းႏွင့္ ထပ္ဆင့္ အတည္ျပဳျခင္း၊” ဟု ေဖၚျပထားသည္။
ယင္းအပုဒ္တြင္ ပထမဆံုးျပသနာမွာ “တည္ဆဲဥပေဒ” ဟူေသာအျငင္းပြားဘြယ္ ေ၀ါဟာရနွင့္ စပ္ဆိုင္သည္။ “တည္ဆဲဥပေဒ” ဟူသည္မွာ အဘယ္နည္း။ တိုင္းရင္းသားျပည္နယ္မ်ားတြင္ ရိုးရာဓေလ့ထံုးတမ္း ဥပေဒမ်ားနွင့္ အဂၤလိပ္ ကိုလိုေခတ္ကထဲက အတည္ျပဳ က်င့္သံုးခဲ့သည့္ ဥပေဒမ်ား ရွိခဲ့သည္။၁၉၆၂ ခုနွစ္ စစ္အာဏာသိမ္းျပီးေနာက္ စစ္အစိုးရ အဆက္ဆက္က ျပည္နယ္တြင္းရွိ ဥပေဒမ်ားအား ၄င္းတို့ စိတ္ကူးေပါက္သလို ရုပ္သိမ္း၊ ပယ္ဖ်က္ျခင္း၊ အသစ္ ျပဌာန္းျခင္းမ်ား ရွိခဲ့သည္။ ျပည္နယ္အလိုက္ သက္ဆိုင္ရာတိုင္းရင္းသားမ်ား၏ သေဘာဆႏၵကို မယူခဲ့။ တိုင္းရင္းသားမ်ား၏ ကိုယ္ပိုင္ျပဌာန္းခြင့္ကို အသိအမွတ္ျပဳမည္ ဆိုလွ်င္ ယင္းတို ့ကို ျပန္လည္စိစစ္ရန္လိုသည္။ ျပည္နယ္မ်ားနွင္ ့ဆက္စပ္၍ “တည္ဆဲဥပေဒ” ဟူသည္ကို လက္ရွိအစိုးရက အဓိပၸါယ္ဖြင့္ျခင္သလို ဖြင့္ခြင့္ မရွိသင့္။ နွစ္ဘက္ေဆြးေႏြးျပီးမွ မည္သည္တို ့မွာ “တည္ဆဲဥပေဒ”ျဖစ္သည္ကို သေဘာတူညီသင့္သည္။

ဒုတိယျပသနာမွာ “တည္ဆဲဥပေဒ” ဟူသည္နွင့္ စပ္လွ်ဥ္း၍ တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္ အဖြဲ ့အစည္းမ်ား အုပ္ခ်ဳပ္ေရးခ်ထားသည့္ နယ္ေျမမ်ားရွိ ဥပေဒမ်ားကို မည္သို ့သေဘာထားမည္ ဟူ၍ျဖစ္သည္။[12] ျပည္ေထာင္စုနိုင္ငံအျဖစ္ တည္ေဆာက္ရာတြင္ ျပည္ေထာင္စု တ၀ွမ္းလံုးကို လႊမ္းျခံဳသည့္ ဥပေဒမ်ားရွိသလိုေဒသဆိုင္ရာ အလိုက္ ခ်မွတ္က်င့္သံုးေသာ ဥပေဒမ်ား လည္းရွိရသည္။ အစိုးရက တိုင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္အဖြဲ႕အစည္းမ်ား ခ်မွတ္က်င့္သံုးေနသာ ေဒသဆိုင္ရာဥပေဒမ်ားကို ေလးစားလိုက္နာျခင္းမျပဳဘဲ ထင္သလိုျပဳမူေဆာင္ရြက္လွ်င္မူ ျငိမ္းခ်မ္းေရးကို ထိပါးမည္ျဖစ္သည္။

တတိယျပသနာမွာ အစိုးရ အဆိုျပဳစာခ်ဳပ္တြင္ ဥပေဒအရ စည္းေနွာင္သည့္ျပဌာန္းခ်က္မ်ားအား တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္ အဖြဲ ့အစည္းမ်ားအတြက္သာ ရည္ညႊန္းထားျခင္းျဖစ္သည္။အစိုးရနွင့္ ၄င္း၏ စစ္တပ္အေပၚ စည္းေနွာင္မႈကို မေဖၚျပ။ ယင္းသို ့ျဖင့္ ဥပေဒအရ တာ၀န္ပိုင္းအခ်ိဳးအစားမညီေသာ စာခ်ဳပ္ ျဖစ္သြားျပီး ေဒသဆိုင္ရာ တိုင္း၇င္းသား လူထု၏ လံုျခံဳမႈကိုထိပါးေစမည္ျဖစ္သည္။[13] ထို့အျပင္ ဥပေဒခ်ိဳးေဖါက္ ေလ့ရွိသူမွာ တိုင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္ အဖြဲ ့အစည္းမ်ားသာ ျဖစ္သည္ဟုရည္ညႊန္းသည့္ သေဘာလည္း ေဆာင္သည္။

စတုတၳျပသနာမွာ “တည္ဆဲဥပေဒႏွင့္ မဆန္႔က်င္သည့္ သေဘာတူညီခ်က္မ်ား”ဟု သံုးထားျခင္း အားျဖင့္ ဥပေဒသေဘာအရ အျငင္းပြားမႈမ်ား ေပၚေပါက္ေစပါမည္။ ယခင္က ခ်ဳပ္ဆိုခဲ့သည့္စာခ်ဳပ္မ်ားတြင္ တည္ဆဲဥပေဒ ႏွင့္ဆန္႔က်င္သည့္ သေဘာတူညီခ်က္မ်ား ပါ၀င္ေနေၾကာင္း ရည္ညႊန္းသည့္ သေဘာေဆာင္သည္။ တည္ဆဲဥပေဒႏွင့္ ဆန္႔က်င္မွန္း သိသိႀကီးႏွင့္ ယခင္က မည္သည့္အတြက္ ခ်ဳပ္ဆိုခဲ့သနည္း။အစိုးရကိုယ္တိုင္က ဥပေဒကို ခ်ိဳးေဖါက္ေနေၾကာင္း ေၾကညာလိုက္ရာ မေရာက္ဘူးလား။ သိသိႀကီးႏွင့္ယခင္ကခ်ဳပ္ဆိုခဲ့ပါလ်က္ အဘယ္ေၾကာင့္ ယခုမွ ဤကိစၥကို ေဖၚထုတ္လာသနည္း စသျဖင့္ ဥပေဒဆိုင္ရာေမးခြန္းမ်ား ေပၚေပါက္လာသည္။

ထုိ ့အျပင္ ယခင္က ခ်ဳပ္ဆိုခဲ့သည့္ စာခ်ဳပ္မ်ားတြင္ မည္သည့္သေဘာတူညီခ်က္က တည္ဆဲဥပေဒ ႏွင့္ ဆန္႔က်င္ၿပီး မည္သည့္ သေဘာတူညီခ်က္က မဆန္႔က်င္ဟူသည္ကိုမည္သူက ဆံုးျဖတ္မည္ဟူေသာ ျပႆနာလည္း တက္လာသည္။ အစိုးရသည္ မိမိလက္မခံလိုေတာ့သည့္ သေဘာတူညီခ်က္မ်ားအား တည္ဆဲဥပေဒနွင့္ ဆန္႔က်င္ေၾကာင္းႏွင့္ မိမိ လက္ခံလိုသည့္ သေဘာတူညီခ်က္မ်ားအား တည္ဆဲဥပေဒႏွင့္ ကိုက္ညီေၾကာင္းအဓိပၸါယ္ဖြင့္ဆို က်င့္သံုးေတာ့မည့္ အေနအထားကို ေတြ႔လာရသည္။ ဤသည္မွာ မျဖစ္သင့္ပါ။ သံသယမ်ားပြားေစၿပီး စစ္မွန္သည့္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးေဆြးေႏြးမႈ လမ္းေၾကာင္းကို မုခ် ထိခိုက္ႏိုင္သည္။ တိုင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္ အဖြဲ႔အစည္းမ်ား အေနျဖင့္ အခ်ိန္ကာလ အမ်ိဳးမ်ိဳး၊ ႏိုင္ငံေရးေနာက္ခံအမ်ိဳးမ်ိဳး၊ စစ္ေခါင္းေဆာင္ အမ်ိဳးမ်ိဳးေအာက္တြင္ မတူကြဲျပားစြာ အနည္းနည္းအဖံုဖံု ရရွိခဲ့ၾကေသာ သေဘာတူညီခ်က္မ်ား အားလံုးကိုပါ အစိုးရအဆိုျပဳ ယခုစာခ်ဳပ္သစ္က ဥပေဒအရျခိမ္းေျခာက္လိုက္ျခင္းျဖစ္သည္။

စင္စစ္အားျဖင့္ ျပည္တြင္းစစ္ရပ္စဲၿပီး ျပည္တြင္းၿငိမ္းခ်မ္းေရးအားစစ္မွန္စြာရွာေဖြခဲ့မည္ ဆိုပါက ယင္း ျဖစ္စဥ္မ်ားအတြင္းတြင္ မူလကထဲက ဥပေဒစိုးမိုးမႈအေျခခံကိုက်င့္သံုးကာ တျပည္လံုး တေျပးညီျဖစ္ေစခဲ့ရပါမည္။ ယင္းသို႔မဟုတ္ဘဲ စစ္အစိုးရ အဆက္ဆက္သည္ေတာ္လွန္ေရး အဖြဲ႔အစည္းမ်ား၊ တိုင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္အဖြဲ႔ အစည္းမ်ားအၾကားတြင္ သပ္လွ်ိဳျဖိဳခြဲႏိုင္ေရးရည္မွန္းခ်က္ျဖင့္သာ တဖြဲ႔ခ်င္းစီအလိုက္ ကိုင္တြယ္ခဲ့၊ အင္အားႀကီးလွ်င္ ႀကီးသလို၊ ငယ္လွ်င္ငယ္သလိုမတူသည့္ အခြင့္အလမ္းမ်ား ေပးအပ္ခဲ့၊ ရပ္တည္ လုပ္ေဆာင္ခြင့္ျပဳခဲ့သျဖင့္ တျပည္လံုးတြင္ဥပေဒစိုးမိုးေရးပ်က္ခဲ့သည္။ ယင္း၏ မေကာင္းက်ိဳးကို တိုင္းရင္းသားေပါင္းစံု လူထုအားလံုးခံစားခဲ့ရ၊ ခံစားရဆဲဲ ျဖစ္သည္။ ယခုတဖန္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး သေဘာတူညီခ်က္အား ဥပေဒအေျခခံမွခ်ဥ္းကပ္ပံု၊ ခ်ဥ္းကပ္နည္းမွာလည္း မမွန္ျပန္သျဖင့္ ဥပေဒစိုးမိုးေရး ပိုမိုပ်က္သုဥ္းရန္သာရွိသည္။ သာဓက တခုျပပါမည္။

ေအာက္တိုဘာလ (၁၀) ရက္ေန႔တြင္ အစိုးရႏွင့္ ေကအိုင္အိုတို႔ ခ်ဳပ္ဆိုခဲ့သည့္သေဘာတူညီခ်က္ အပုဒ္ (၂) (စ) ၌ ေအာက္ပါအတိုင္း ေဖၚျပထားသည္။
“ေကအိုင္အိုအေနျဖင့္ သက္ဆိုင္ရာ တာဝန္ရွိသူမ်ားႏွင့္ ႀကိဳတင္ညိႇႏိႈင္းၿပီး ျပည္သူမ်ားႏွင့္ လြတ္ လပ္စြာ ေတြ႕ဆံုေဆြး ေႏြးတိုင္ပင္ျခင္းမ်ား (Public Consultation) ျပဳလုပ္ရန္ သေဘာတူသည္။“


အစိုးရသည္ စာခ်ဳပ္အသစ္ကို ကိုးကား၍ အထက္ပါ သေဘာတူညီခ်က္မွာတည္ဆဲဥပေဒႏွင့္ ဆန္႔ က်င္ေနေသာေၾကာင့္ လုိက္နာေဆာင္ရြက္ရန္ မလိုဟု အေၾကာင္းျပႏိုင္သည္။အဘယ္ေၾကာင့္ဆိုေသာ္ အျခား တိုင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္ အဖြဲ႕အစည္းမ်ားကဲ့သို ့ပင္ ေကအုိင္အိုသည္ မတရားအသင္းအျဖစ္ ေၾကညာခံထားရဆဲ ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ပင္။
“ပဋိပကၡေၾကာင့္ ပံုမွန္သြားလာႏိုင္မႈမရွိေသာ အမ်ားျပည္သူ အသံုးျပဳသည့္လမ္းမ်ားႏွင့္ အေရးပါေသာ လမ္းမ်ား ပံုမွန္ ျပန္လည္သြားလာႏိုင္ေရး ႏွစ္ဖက္ညိႇႏိႈင္း၍ အျမန္ဖြင့္လွစ္သြားရန္ သေဘာတူသည္။“ ဟူသည့္ သေဘာ တူညီခ်က္မ်ိဳးကိုမူ တည္ဆဲဥပေဒႏွင့္ မဆန္႔က်င္ဟုအဓိပၸါယ္ဖြင့္ဆိုကာ အစိုးရက အတည္ျပဳ က်င့္သံုးသြားမည္ဟု ရပ္တည္ ေျပာဆိုလာႏိုင္သည္။“ယင္းလမ္းမ်ားအား နွစ္ဘက္ လက္နက္ကိုင္တပ္ဖြဲ႔မ်ားက အသံုးခ်ကာ စစ္ေရးလႈပ္ရွား ျခင္းမ်ား မျပဳရ။”ဟူသည့္ ႁခြင္းခ်က္ ျပဌာန္းခ်က္ မပါသျဖင့္ အစိုးရတပ္ေတြက ပြင့္သြားေသာ လမ္းမ်ားအား စစ္ေရးရည္မွန္းခ်က္ျဖင့္ အသံုးခ် ႏုိင္ေသာေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။ လက္ေတြ႔လည္း ယင္းသို႔အသံုးခ်ေနသည္။

သို႔ျဖစ္၍ “တည္ဆဲဥပေဒ ႏွင့္မဆန္႔က်င္သည့္ သေဘာတူညီခ်က္မ်ား”ဟူေသာ စကားစုအား စာခ်ဳပ္အသစ္တြင္ လံုး၀ပင္ မသံုးသင့္ပါ။ စာမ်က္နွာ(၁)၏ ေအာက္ဆံုးအပုဒ္တြင္ေဖၚျပထားသည့္ “တည္ဆဲဥပေဒ မ်ားႏွင့္ မဆန္႔က်င္ဘဲ”ဟူသည့္ စကားစုကိုလည္း ထိုနည္းတူပင္ သံုးသပ္ရပါမည္။ ေဖါက္ျပန္ဖိနွိပ္သည့္ တည္ဆဲဥပေဒအေတာ္မ်ားမ်ား ရွိဆဲျဖစ္သည္။ တည္ဆဲဥပေဒ ဟူသည္မ်ား အား ကိုးကား၍ အစိုးရက အထက္စီးမွ ေျပာဆို၊ေရးသားရန္ ၾကိဳးပမ္းေနသမွ် ကာလပတ္လံုး မည္သည့္အခါတြင္မွ် စစ္မွန္သည့္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးေဆြးေႏြးပြဲ မျဖစ္ႏိုင္ပါ။ အဘယ္ေၾကာင့္ဆိုေသာ္ ဥပေဒမ်ားအား တရားသည္၊ မတရားသည္ အဓိကမထားဘဲဥပေဒျပဌာန္း၍ စိုးမိုးေရး (Rule by Law) ကိုသာ အဓိကထား က်င့္သံုးေနေသာေၾကာင့္ျဖစ္သည္။

၁၉၆၂ ခုနွစ္ စစ္အာအာဏာသိမ္းၿပီး ခ်ိန္မွစ၍ စစ္အစိုးရ အဆက္ဆက္သည္ ၁၉၇၅ ခုနွစ္ ႏိုင္ငံေတာ္အား ေနွာင့္ယွက္ ဖ်က္ဆီးသူမ်ား၏ အႏၱရာယ္မွ ကာကြယ္သည့္ ဥပေဒအပါအ၀င္ မတရားဖိနွိပ္သည့္ ဥပေဒအေတာ္မ်ားမ်ား ျပဌာန္းခဲ့သည္။ ယင္းတို႔မွာ ယေန႔အခ်ိန္အထိ တည္ဆဲဥပေဒမ်ား အေနျဖင့္ ရွိေနဆဲ ျဖစ္သည္။ ၂၀၁၀ ခုနွစ္ ေရြးေကာက္ပြဲ က်င္းပၿပီးသည့္ေနာက္ ဒီမိုကေရစီ အစိုးရဟု အသြင္ေဆာင္ကာ ရပ္တည္လာေသာ အခါတြင္လည္း မတရားဖိနွိပ္သည့္ ဥပေဒမ်ားအား ဆက္လက္ျပဌာန္း လာျပန္သည္။ သာဓက တခုျပပါမည္။ ၂၀၁၁ ခုနွစ္ဒီဇဘၤာလ(၂) ရက္ေန႔တြင္ ျပဌာန္းလိုက္သည့္ ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ စီတန္းလွည့္လည္ခြင့္ ဆိုင္ရာ ဥပေဒျဖစ္သည္။ အဆိုပါ ဥပေဒမွာ လူထု၏ အေျခခံလြတ္လပ္မႈ အခြင့္အေရးကို ဖိနွိပ္ပိတ္ပင္သည့္ မတရားဥပေဒ ျဖစ္သည္။ ယင္းအား ခ်ိဳးေဖါက္လွ်င္ ျပစ္ဒဏ္ေပးသည့္ ပုဒ္မ (၁၈) အား လူထုအေတာ္မ်ားမ်ားက ယခုအခ်ိန္တြင္ ကန္႔ကြက္ လာၾကသည္။ ထိုအခါက်မွ အဆိုပါ မတရားဥပေဒကို ျပဌာန္းခဲ့သည့္ လႊတ္ေတာ္ အမတ္မ်ားထဲမွပင္ အခ်ိဳ ့က ဤပုဒ္မအား ဖ်က္ေပးရန္ အဆိုတင္သြင္း သြားမည္ျဖစ္ေၾကာင္း လက္သီးလက္ေမာင္း တန္းကာ ဟစ္ေႂကြးလာၾကျပန္သည္။

ယင္းလႊတ္ေတာ္အမတ္ အခ်ိဳ႕အား ေမးရန္ ရွိလာသည္။ ပထမ ေမးခြန္းတခုမွာအဆိုပါ ဥပေဒသည္ လူထု၏ အေျခခံလြတ္လပ္မႈ အခြင့္အေရးကို ဖိနွိပ္ပိတ္ပင္သည့္ မတရားဥပေဒ ျဖစ္မွန္းသိလွ်င္ ဥပေဒ စတင္ျပဌာန္းရန္ လႊတ္ေတာ္ အတြင္း၌ ေဆြးေႏြးခဲ့ၾကစဥ္က အဘယ္ေၾကာင့္ ထိထိေရာက္ေရာက္ မကန္႔ကြက္ခဲ့ၾကသနည္း။ ကန္႔ကြက္ ခဲ့ပါလ်က္ လက္မခံဟု ဆိုပါက လႊတ္ေတာ္အတြင္းမွ ထြက္ခြာခဲ့ရံုသာရွိသည္။ မထြက္ခြာဘဲ ဆက္ထိုင္ေနေသာအခါ မတရား ဥပေဒမ်ားအား တခုၿပီးတခု ထိုင္ၿပီး အတည္ျပဳေနရသည့္ ဘ၀တြင္ လႊတ္ေတာ္အမတ္ဆိုသူ တဦး၏ တန္ဘိုးသည္ အဘယ္နည္း။ ဒုတိယေမးခြန္းမွာ ယခင္က မကန္႔ကြက္ခဲ့ၾကေသာ္လည္း ယခုအခ်ိန္တြင္ မတရားဥပေဒမွန္း သိလာၿပီ ဆိုပါက အဆိုပါ ဥပေဒတခုလံုး ဖ်က္သိမ္းပစ္ရန္ အဘယ္ေၾကာင့္ မေတာင္းဆိုသနည္း။

ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ၁၉၄၈ ခုနွစ္ႏွင့္ ၁၉၆၂ ခုနွစ္အၾကား ဒီမိုကေရစီစနစ္ ရွင္သန္ခြင့္ရခဲ့ေၾကာင္း အားလံုး လက္ခံၾကသည္။ လြတ္လပ္စြာ ထုတ္ေဖၚခြင့္၊ စည္းရံုးခြင့္ႏွင့္စုေ၀းခြင့္၊ စီတန္းလွည့္လည္ခြင့္မ်ား အမ်ားဆံုး ခံစားခဲ့ၾကရသည္။ သို႔ရာတြင္ ယခု အတည္ျပဳ က်င့္သံုးေနသည့္ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ စီတန္းလွည့္လည္ခြင့္ဆိုင္ရာ ဥပေဒမ်ိဳးတခုမွ် မရွိပါ။ စနစ္တက် စည္းကမ္းႏွင့္အညီစီတန္းလွည့္လည္ႏိုင္ေအာင္ ထိန္းေက်ာင္းမည့္ ရဲ ဥပေဒမ်ားကိုသာ က်င့္သံုးခဲ့သည္။[14] သို့ျဖစ္၍ဖ်က္ပစ္ရမည္မွာ ပုဒ္မ (၁၈) တခုတည္းမဟုတ္။ ၂၀၁၁ ခုနွစ္ဒီဇဘၤာလ (၂) ရက္ေန႔တြင္ျပဌာန္းလိုက္သည့္ ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ စီတန္းလွည့္လည္ခြင့္ဆိုင္ရာ ဥပေဒတခုလံုးကိုျဖစ္သည္။

ယေန ့ျမန္မာနိုင္ငံ နိုင္ငံေရးေလာကတြင္ ေခတ္စားေနေသာ ေ၀ါဟာရတခုမွာ “ေနာက္ေၾကာင္း ျပန္ မလွည့္ေရး”ျဖစ္သည္။ ယင္းမွာ အဓိပၸါယ္နွစ္ခုရွိသည္။ တခုမွာ ယခုေလွ်ာက္လွမ္းေနေသာ လမ္းေၾကာင္းသည္မွန္ေနသည္ ဟူ၍ျဖစ္သည္။ ဤသည္မွာ ၂၀၀၈ ဖြဲ ့စည္းပံုအေျခခံဥပေဒ လမ္းေၾကာင္းကိုသာ ဆက္လက္ေလွ်ာက္လွမ္းသင့္သည္ဟု ဆိုလိုရင္းျဖစ္သည္။ စာေရးသူအေနျဖင့္မူူ လံုး၀ (လံုး၀) ပင္လက္မခံပါ။၂၀၀၈ ဖြဲ ့စည္းပံုအေျခခံဥပေဒ လမ္းေၾကာင္းသည္ လမ္းေၾကာင္းမွား ျဖစ္သည္။ 

ယင္းေအာက္တြင္တိုင္းရင္းသားမ်ား၏ ကိုယ္ပိုင္ျပဌာန္းခြင့္ ဟူသည္မွာ ေ၀း၍ ဒီမိုကေရစီပင္ မရနိုင္သည့္လမ္းေၾကာင္းျဖစ္သည္။
နိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသားမ်ား ျပန္လႊတ္ေပးျခင္းကို အသိအမွတ္ျပဳရပါမည္။ သို ့ရာတြင္ယင္းမွာ ဒီမိုကေရစီ အတြက္ လမ္းေၾကာင္းတခုကို ေဖါက္ေပးေနျခင္းမဟုတ္။ စစ္အာဏာရွင္မ်ား၏ သနားညွာတာမႈကို ေဖၚျပျခင္းသာျဖစ္သည္။ အျပစ္ကင္းမဲ့သည့္ နိုင္ငံေရး လႈပ္ရွားသူမ်ားအား ေထာင္ခ်ျခင္းမွာ မတရားမႈျဖစ္သည္။ စစ္အာဏာရွင္မ်ားက်ဴး လြန္ခဲ့သည့္ မတရားမႈမ်ားအနက္ တခုကို ေျဖေလွ်ာ့ေပးလိုက္ျခင္းသာ ျဖစ္သည္။ မတရားမႈက်ဴးလြန္ခဲ့သည့္ စစ္အာဏာရွင္ ေဟာင္းသစ္မ်ား၏ တာ၀န္ရွိမႈကို ေဖၚထုတ္ရန္ မၾကိဳးစားဘဲ ျပန္လႊတ္ေပးသည့္ အတြက္ပင္ ေက်းဇူးတင္ေၾကာင္း ေဖၚျပေနၾကရသည္။
ယင္းသို ့ျဖစ္လွ်င္ စစ္အာဏာရွင္မ်ားသည္ ေနာက္ထပ္ ဖမ္းလိုက္ လႊတ္လိုက္ဆက္လုပ္ေနၾကပါဦးမည္။ ယင္းသိုု ့မလုပ္နိုင္ေတာ့ေစရန္ ဥပေဒေဘာင္ အေျခခံကို လံုး၀ ေျပာင္းရပါမည္။ယခုမူ စိုးစဥ္းမွ် မေျပာင္း ေသးရံုမက ပိုဆိုးလာေနသည္။ ထို ့ေၾကာင့္ ယခုေလွ်ာက္လွမ္းေနေသာလမ္းေၾကာင္းသည္ မမွန္ပါ။

“ေနာက္ေၾကာင္းျပန္မလွည့္ေရး” ၏ ေနာက္ထပ္ အဓိပၸါယ္တခုမွာ ေနာက္ေၾကာင္းျပန္လွည့္လွ်င္ အေျခအေနဆိုးသြားမည္ဟူ၍ျဖစ္သည္။ အလွ်ံျငီးျငီးေတာက္ေလာင္ေနေသာ ငရဲတြင္း ထဲတြန္းခ်ခံေနရသူကို ဆီပူျဖင့္ေျခာက္လွန္ ့ျခင္းမွ်သာ ရွိသည္။ စာေရးသူအေနျဖင့္မူ ေနာက္ေၾကာင္းျပန္လွည့္ရန္ လိုကိုလိုသည္ ဟု ယူဆသည္။ အတိအက်အားျဖင့္ ၁၉၄၈ခုနွစ္ လြတ္လပ္ေရး ရျပီးခ်ိ္န္မွ စ၍ ၁၉၆၂ ခုနွစ္အာဏာသိမ္းခ်ိန္အထိ တည္ရွိခဲ့ေသာ ဥပေဒေဘာင္ အတြင္းသို ့ေနာက္ေၾကာင္းျပန္လွည့္ရန္ျဖစ္သည္။

ထိုစဥ္က တည္ရွိခဲ့ေသာ ရဲဥပေဒမ်ားသည္ လူထု၏ လြတ္လပ္ခြင့္ကိုေဖၚေဆာင္ေပးရာတြင္ ယခုက်င့္သံုးေနသည့္ ၂၀၁၁ ခုနွစ္ ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ စီတန္းလွည့္လည္ခြင့္ဆိုင္ရာ ဥပေဒထက္ အဆတရာေကာင္းသည္။ ထိုစဥ္က အလုပ္သမားသမဂၢ ဥပေဒ[15] သည္အလုပ္သမားမ်ား၏ အခြင့္အေရးကို ေဖၚေဆာင္ရာတြင္ ယခုက်င့္သံုးေန သည့္ ၂၀၁၁ ခုနွစ္ အလု့ပ္သမားအဖြဲ ့အစည္း ဥပေဒထက္ အဆတရာေကာင္းသည္။ ထုိစဥ္က ေျမယာဆိုင္ရာဥပေဒနွင့္ မူ၀ါဒသည္ လယ္သမားမ်ား၏ အခြင့္အေရးကို ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္ရာတြင္ ယခုဥပေဒနွင့္မူ၀ါဒမ်ားထက္ အဆ တရာေကာင္းသည္။ [16]ထိုစဥ္ကျမန္မာနိုင္ငံ၏ အခ်ဳပ္အျခာျဖစ္ေသာ ၁၉၄၇ ခုနွစ္ ဖြဲ ့စည္းပံု အေျခခံဥပေဒသည္ ယခု ၂၀၀၈ဖြဲ ့စည္းပံုထက္ အဆတရာေကာင္းသည္။

၂၀၁၄ ခုနုွစ္ နွစ္ဆန္းတြင္ က်င္းပခဲ့သည့္ ကရင္နွစ္သစ္ကူးပြဲတြင္ျပည္ေထာင္စု ျငိမ္းခ်မ္းေရး၀န္ၾကီး ဦးေအာင္မင္းက ျပည္ေထာင္စု တည္ေဆာက္ေရးအတြက္ တိုင္းရင္းသားမ်ားအားလံုး ပါ၀င္လုပ္ေဆာင္ၾကရမည္ ျဖစ္ေၾကာင္း ေျပာၾကားခဲ့သည္။ တိုင္းရင္းသားအားလံုး ျပည္ေထာင္စု တည္ေဆာက္ေရးအတြက္ လက္ေတြ ့ ပါ၀င္လုပ္ျခင္ၾကသည္မွာ ဟုိမွာဘက္ကမ္း သို ့လြန္ေနသည္။ ျပသနာမွာ အရပ္သားအသြင္ယူ စစ္အစိုးရသည္ တဘက္တြင္ ဖိတ္ေခၚေနျပီး အျခားတဘက္တြင္ ဥပေဒေဘာင္နွင့္ အမ်ိဳးမ်ိဳး ခ်ဳပ္ခ်ယ္ကန္ ့သတ္ထားျခင္းျဖစ္သည္။ ၁၉၄၈ ခုနွစ္ လြတ္လပ္ေရး ရျပီးခ်ိ္န္မွစ၍ ၁၉၆၂ ခုနွစ္ အာဏာသိမ္းခ်ိန္အထိ တည္ရွိခဲ့ေသာ ဥပေဒေဘာင္သို ့တိုင္းရင္းသားမ်ားအား ေနာက္ေၾကာင္းျပန္ျပီး က်င့္သံုးခြင့္ေပးၾကည့္စမ္းပါ။ ယခုလက္ရွိတည္ဆဲ မတရားဥပေဒမွန္သမွ် အလိုလို ပ်က္ျပယ္သြားမည္။ တိုင္းရင္းသားေပါင္းစံု လူထုမ်ားလြတ္လပ္ခြင့္ ပိုရၾကမည္။ ျပည္ေထာင္စုၾကီး အက်ိဳးအတြက္ ဆထက္ထမ္းပိုး လုပ္နိုင္ၾကမည္။

၁၉၆၂ ခုနွစ္တြင္ စစ္တပ္ အာဏာသိမ္းခဲ့ျခင္းမွာ ၁၉၄၈ မွ ၁၉၆၂ခုနွစ္အထိ တည္ရွိခဲ့ေသာ ဥပေဒ ေဘာင္၏ အားနည္းခ်က္ေၾကာင့္ ဟူ၍ အေၾကာင္းျပခဲ့ျခင္း မဟုတ္။ဖက္ဒရယ္ကို ခြဲထြက္ေရးဟု လက္ညွိဳးထိုးကာ ျပည္ေထာင္စု မျပိဳကြဲေရး အေၾကာင္းျပခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။ယင္းမွာ မွားယြင္းခဲ့ေၾကာင္း စစ္ေခါင္းေဆာင္ေဟာင္းသစ္မ်ား ကိုယ္တိုင္ ယခု၀န္ခံေနၾကရျပီ။ တိုင္းရင္းသားအားလံုး အဆမ်ားစြာပိုျပီးလြတ္လပ္ခြင့္ ခံစားနိုင္ေအာင္ အဘယ္ေၾကာင့္ ၄င္းဥပေဒေဘာင္သို ့ေနာက္ေၾကာင္းျပန္ မေဖၚေဆာင္သနည္း။ ရွင္းပါသည္။ စစ္အာဏာရွင္စနစ္နွင့္ မဟာလူမ်ိဳးၾကီး ၀ါဒကို ဆက္လက္ အသက္သြင္းလို၍ပင္။တိုင္းရင္းသား ေတာ္လွန္ေရးအဖြဲ ့အစည္းေခါင္းေဆာင္မ်ားနွင့္ စစ္အစိုးရ ကိုယ္စားလွယ္မ်ားအၾကားျငိမ္းခ်မ္းေရး ေဆြးေႏြးပြဲမ်ား၌ ဤကိစၥမ်ားကို တည့္တည့္ေဆြးေႏြးရန္ လိုပါမည္။

၂၀၁၄ ခုနွစ္ ဇန္န၀ါရီလ ၆ ရက္ေန႕ ဒီမိုကရက္တစ္ျမန္မာ့အသံ၏ ရုပ္ျမင္သံၾကား၌ ေကအင္ယူ ေခါင္းေဆာင္မ်ားနွင့္ သမတ ဦးသိန္းစိန္ ေခါင္းေဆာင္သည့္ အစိုးရ၀န္ၾကီးမ်ား ေတြ ့ဆံုေဆြးေႏြးၾကသည့္ ရုပ္ပံုုမ်ားကို ျမင္လိုက္ရသည္။ ေနျပည္ေတာ္၌ ဤေဆြးေႏြးပြဲ ျဖစ္သြားရျခင္းမွာ ကရင္နွစ္သစ္ကူးပြဲတြင္ ဦးေအာင္မင္းက သမတနွင့္ ကာခ်ဳပ္ကို ေတြ ့ဆံုသင့္ေၾကာင္းျဖင့္ တိုက္တြန္းခဲ့သျဖင့္ သြားေရာက္ျခင္းျဖစ္ေၾကာင္း ေကအင္ယူက ထုတ္ျပန္ခဲ့သည္။

၂၀၁၃ ခုနွစ္နို၀ဘၤာတြင္ က်င္းပခဲ့သည့္လိုင္ဇာ တိုင္းရင္းသားညီလာခံ၏ အဆက္အေနျဖင့္ ၂၀၁၄ ဇန္န၀ါရီလ တတိယပတ္ အတြင္း ကရင္ျပည္နယ္အတြင္းေကအင္ယူ ထိန္းခ်ဳပ္ထားရာေဒသတြင္ ဒုတိယ အၾကိမ္ တိုင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္အဖြဲ ့အစည္းေပါင္းစံု တက္ေရာက္မည့္ညီလာခံၾကီး တခု ဆက္လက္က်င္းပရန္ ျပင္ဆင္လွ်က္ရွိသည္။ လိုင္ဇာညီလာခံတြင္ မပါ၀င္ခဲ့သည့္၀သပ ပင္ ယခုညီလာခံသို ့တက္ေရာက္လာဘြယ္ ရွိေၾကာင္း သတင္းမ်ား ၾကားေနရသည္။ လာမည့္ ကရင္ျပည္နယ္ ညီလာခံတြင္တိုင္းရင္းသား ေတာ္လွန္ေရးအဖြဲ ့အစည္းမ်ား အေနျဖင့္ လိုင္ဇာညီလာခံ လမ္းေၾကာင္းကို ထပ္မံအတည္ျပဳျပီးအေသးစိပ္ သေဘာတူညီခ်က္မ်ား ခ်မွတ္နိုင္မည္ ဆိုပါက စစ္အာဏာရွင္စနစ္နွင့္ အရပ္သားအသြင္ယူ စစ္အစိုးရအတြက္ ေဘးၾကပ္နံၾကပ္ျဖစ္သြားနိုင္သည္။ စစ္မွန္သည့္ ျငိမ္းခ်မ္းေရး လမ္းေၾကာင္းကို ေလွ်ာက္ရန္ အားေကာင္းသည့္ ဖိအားမ်ား ေပၚလာနိုင္သည္။ လူ ့အခြင့္အေရး၊ ဥပေဒစိုးမိုးေရးနွင့္ တိုင္းရင္းသားမ်ား၏ ကိုယ္ပိုင္ျပဌာန္းခြင့္ အခြင့္အေရးမ်ားအား အေျခခံအားျဖင့္ သေဘာတူညီရမည့္ စာခ်ဳပ္ ေပၚလာေရးလမ္းေၾကာင္းကို ဦးတည္သြားနိုင္သည္။

သို ့ျဖစ္၍ ကရင္ျပည္နယ္ ညီလာခံ က်င္းပခါနီးအခ်ိန္နွင့္ကပ္ကာ ဦးသိန္းစိန္၊ ဦးေအာင္မင္း တို ့သည္ ေကအင္ယူအား ေနျပည္ေတာ္သို ့ဖိတ္ေခၚေဆြးေႏြးျခင္း ျဖစ္ပံုရသည္။ စစ္အစိုးရအဆက္ဆက္က တိုင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္ အဖြဲ ့အစည္းမ်ားအား ဆယ္စုနွစ္မ်ားစြာ ကိုင္တြယ္ခဲ့သည့္ မဟာဗ်ဴဟာကို ေလ့လာခဲ့သည့္ အေတြ႕အၾကံဳအရ အစိုးရသည္ ေနျပည္ေတာ္တြင္ ေအာက္ပါနွစ္ခ်က္ကို ေဖၚေဆာင္နိုင္ဘြယ္ရွိသည္။

(၁) တနိုင္ငံလံုး အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရး စာခ်ဳပ္ကို အရင္ဆံုး လက္မွတ္ထိုးျပီးမွသာ ဖက္ဒရယ္ ျပည္ေထာင္စု တပ္မေတာ္ ဖြဲ ့စည္းေရးမ်ား အပါအ၀င္ နိုင္ငံေရး မူေဘာင္မ်ားအား ေနာက္ပိုင္း နိုင္ငံေရး ေဆြးေႏြးပြဲမ်ားတြင္ ေဆြးေႏြးၾကေရးကို ေကအင္ယူေခါင္းေဆာင္မ်ား လက္ခံေစရန္နွင့္ ၄င္းတို ့မွတဆင့္ အျခားတုိင္းရင္းသား ေခါင္းေဆာင္မ်ားအား ဆက္လက္စည္းရံုးေပးရန္၊ (လိုင္ဇာညီလာခံ၏ ရပ္တည္ခ်က္ကို ေျပာင္းျပန္လွန္ျပီး ၂၀၀၈ ဖြဲ ့စည္းပံု ေဘာင္အတြင္း ျပန္သြင္းရန္မွာ အဓိက)

(၂) တိုင္းရင္းသားမ်ား ရသင့္ရထိုက္သည့္အခြင့္အေရး[17]မွန္သမွ်ကို ဆက္လက္ျငင္းပယ္ထားျပီး စီးပြားေရး လုပ္ငန္းမ်ား အပါအ၀င္ အျခားအခြင့္အလမ္း[18] မ်ားအား ေကအင္ယူ ေခါင္းေဆာင္မ်ားက လက္ခံေစရန္နွင့္ တနုိုင္ငံလံုး အပစ္ရပ္ျပီးေနာက္ ဆက္လက္ေဖၚေဆာင္မည့္ နိုင္ငံေရးေဆြးေႏြးပြဲနွင့္ လုပ္ငန္းစဥ္ ဟူသည္မ်ားအား ေကအင္ယူ ေခါင္းေဆာင္မ်ား က်ေလာက္သည္အထိ ရွင္းျပရန္။


ဦးေအာင္ထူး (ေရွ႕ေန) M.A. (Human Rights) R.L